Son Dakika:
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, CNN Türk'te gündeme dair açıklamalarda bulunuyor. Açıklamadan öne çıkanlar şöyle: (10 Büyükelçinin Kavala açıklaması üzerine) Yapılan açıklama hangi açıdan bakarsanız bakın kabul edilemez bir açıklama. İnsanlar uluslararası platformlarda görüşlerini dile getirebilir, ancak diplomatların bunu yapmaları yanlış, ülkeye ve yargıya talimat verme amacıyla yaptılar. Hemen arkadaşlarımıza talimat verdim, 'Hepsini çağırın, hadlerini bildirin' dedim. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatı üzerine sınır dışı işlemlerine başladık, Pazartesi Kabine'ye arz edecektik. Cumhurbaşkanımızın Eskişehir konuşmasından sonra panik daha da derinleşti. Hazırlıklarımızdan haberdar olan elçiler arasından bavullarını toplamaya başlayanlar olmuş.
Bin Ferhan, France 24 kanalına yaptığı açıklamada, Suudi Arabistan-İran arasında daha önce gerçekleştirilen 4 müzakerenin yalnızca keşif amaçlı olduğunu ancak her iki tarafın da iletişim kurma taahhüdünde bulunduğunu belirtti. Ülkesinin İran ile müzakerelere devam edeceğini ve yakında yeni bir müzakere turu beklediklerini dile getiren bin Ferhan, "Birkaç hafta içinde yeniden başlayacak olan İran nükleer müzakereleri hakkında ciddi çekinceler var." ifadesini kullandı. İran-Suudi Arabistan ilişkileri Suudi Arabistan'da, 2 Ocak 2016'da aralarında Şii din adamı Nimr el-Nimr'in de bulunduğu 47 kişi "terör" suçlamasıyla idam edilmişti. İdamlara tepki gösteren İranlı yetkililerin peş peşe yaptığı açıklamaların ardından Suudi Arabistan'ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binaları İran'daki göstericiler tarafından ateşe verilmişti. Bu olaylar sonrasında, Mart 2015'te başlayan Yemen'deki iç savaş nedeniyle zaten gergin olan iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler tamamen kesilmişti. Eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde Washington'un İran'a uyguladığı "azami baskı" politikasının da etkisiyle Tahran ile Riyad arasındaki gerginlik çatışma boyutuna ulaşmıştı. İran ve Suudi Arabistanlı yetkililer, nisanda Bağdat'ta doğrudan görüşmeler yapmak üzere bir araya gelmiş ve Irak'ın ara buluculuğundaki görüşmeler daha sonra da devam etmişti. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, 27 Nisan'da Suudi televizyon kanalına verdiği bir röportajda, "İran bir komşu devlet ve biz kendisiyle iyi ve seçkin ilişkiler kurma arzusundayız." açıklamasında bulunmuştu. Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz de 22 Eylül'de Birleşmiş Milletler 76. Genel Kurulundaki konuşmasında, İran ile güven inşa etmek için yapılan ilk görüşmelerin somut sonuçlar vermesini umduğunu belirtmişti.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Türkiye ile İran arasında uzun vadeli iş birliği için yol haritası hazırlanması konusunda anlaştıklarını söyledi. Abdullahiyan, Tahran'a resmi ziyaret gerçekleştiren Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ortak basın toplantısında konuştu. İki ülke ilişkilerini hızlandırmak için ortak mekanizmalar kuracaklarını dile getiren Abdullahiyan, "Türkiye ve İran arasında uzun vadeli iş birliği için yol haritası hazırlama konusunda anlaştık. Bu konuda diplomatik müzakereleri başlatacağız. Sayın Erdoğan'ın Tahran'a yapacağı ziyarette bunu sonuca ulaştıracağız ve mutabakat zaptı iki cumhurbaşkanının katılımıyla imzalanacak." dedi. Çavuşoğlu ile ilişkilerin önündeki engellerin bertaraf edilmesi konusuna vurgu yaptıklarını aktaran İranlı Bakan, "İki ülkenin ilişkileri tarihi ve dostanedir. Biz buna özel önem veriyoruz. Ticari, ekonomik, enerji, sınır ve konsolosluk alanında iş birliğine vurgu yaptık. İlişkileri hızlandırmak için ciddi bir engel görmüyoruz. İki ülkenin geniş bir potansiyeli var. İş adamlarının önündeki engeller tespit edildi bu konudaki pürüzlerin giderilmesi için kısa sürede adımlar atılacak." ifadelerini kullandı. İlişkilerin son 2 yılda yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınından etkilendiğine işaret eden Abdullahiyan, iklim konuları ve çevresel tehditlere karşı mücadelenin de Ankara ve Tahran'ın gündeminde olduğunu kaydetti. İran Dışişleri Bakanı, "Birçok bölgesel meselede görüş birliği içindeyiz. Bölgesel ve uluslararası konularda faydalı görüşme yaptık. Afganistan konusuna da yoğunlaşıyoruz. Batı Asya'daki huzur ve istikrar bizim için önemli. Ankara ve Tahran yönetimleri bu konuda aktifler." diye konuştu. Birleşik Arap Emirlikleri, İran ile Türkiye arasındaki transit yolla ilgili de hem ikili hem de çoklu ticari iş birliğine önem verdiklerini belirten Abdullahiyan, imzalanacak mutabakat zaptında bu hususların da yer alacağını söyledi. Abdullahiyan, ayrıca, Yemen'deki savaşın sona ermesi ve Afganistan'da geniş katılımlı hükümetin kurulması temennisinde bulundu.
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "Ziyaret kapsamında yapılacak görüşmelerde ikili ilişkilerin yanı sıra güncel bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ele alınması öngörülmektedir. Konuk Bakan'ın ziyareti vesilesiyle aynı gün Asya İşbirliği Diyaloğu (AİD) Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda Sayın Bakanı'mız Mevlüt Çavuşoğlu, AİD Dönem Başkanlığı'nı Bahreyn'e devredecektir" denildi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı'nın yapıldığı Atta Kongre Merkezi'nde görüştü. Toplantı öncesinde gazetecilere açıklama yapan Çavuşoğlu, Blinken ile tekrar görüşmekten duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Çavuşoğlu, görüşecekleri birçok konu bulunduğunu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden'ın Roma'da yaptıkları görüşmede ele alınan konular ve alınan kararlar hakkında devam niteliğinde bir görüşme yapacaklarını aktardı. 'GÖRÜŞ ALIŞVERİŞİ YAPACAĞIZ' Çavuşoğlu, iki NATO müttefiki olarak ikili ilişkiler ile Ukrayna, Libya, Suriye, Afganistan gibi bölgesel konular hakkında görüş alışverişi yapacaklarını bildirdi. 'BİR ARAYA GELMEKTEN MEMNUNİYET DUYDUM' Blinken da Mevlüt Çavuşoğlu ile bir kez daha bir araya gelmekten duyduğu memnuniyeti dile getirdi. İki müttefik ülke olarak birçok konuyu ele alacaklarını belirten Blinken, NATO müttefikleri olarak dün ve bugün Riga'da Ukrayna'daki ve çevresindeki durumu, Batı Balkanları ve Kafkasya'yı görüştüklerini aktardı. Blinken ayrıca Türkiye ile ABD arasındaki iş birliği konuları ve bölgesel meseleleri ele alma şansı bulacaklarını kaydetti. "RUSYA'YA AĞIR BEDELLER ÖDETMEYE HAZIRIZ" ABD Dışişleri Bakanı Blinken, "Ukrayna'ya karşı daha fazla saldırgan davranması durumunda Rusya'ya ağır bedeller ödetmeye hazırız" dedi.
Çavuşoğlu, İsveç'te düzenlenen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) 28. Dışişleri Bakanları Konsey Toplantısı'ndaki konuşmasında, küresel güvenlik durumunun 1975'te imzalanan Helsinki Nihai Senedi'nden bu yana büyük ölçüde değiştiğini belirterek "Küreselleşmeyle birlikte güvensizlik de küreselleşti; terör, organize suç, yabancı düşmanlığı ve düzensiz göç her yerde artıyor." ifadesini kullandı. Tüm bunlara rağmen 50. yılına yaklaşan Helsinki Nihai Senedi'nin güncelliğini koruduğunu ancak AGİT'in 1975'in iş birliği ruhundan uzak olduğunu belirten Çavuşoğlu, "Aramızdaki güven eksikliğini gidererek bu iş birliği ruhunu canlandırmalıyız." değerlendirmesinde bulundu. Mevlüt Çavuşoğlu, AGİT coğrafyasındaki güvenlik sorunlarının etkin şekilde ele alınması gerektiğine işaret ederek şöyle devam etti: "Güney Kafkasya'da kalıcı barış için bir fırsat penceresi var. Minsk Grubu eş başkanları da grubun daimi üyeleriyle birlikte yeni gerçeklere dayalı katkı sunabilir. Ukrayna'daki kriz, diplomasi yoluyla çözülmeli. Minsk anlaşmaları ve uluslararası hukuka riayet önemlidir. Kırım Tatarlarına yönelik insan hakları ihlallerinden de endişe duyuyoruz. Gürcistan ve Moldova'da barışçıl ve sürdürülebilir çözüm çabalarını desteklemeye devam etmeliyiz. Ara buluculuk çalışmalarımızı değişen güvenlik ortamına sonuç odaklı bir yaklaşımla adapte etmeliyiz. Bunun için Finlandiya ve İsviçre ile eş başkanlık yaptığımız Arabuluculuk Dostları Grubu'ndan istifade etmeliyiz." "1975'İN İŞ BİRLİĞİ RUHUNU CANLANDIRMALIYIZ" Çavuşoğlu, ortak değerleri tehdit eden iki konu olduğunun altını çizerek şu ifadeleri kullandı: "Birincisi; çeşitli AGİT ülkelerinde yabancı düşmanlığı, İslamofobi ve antisemitizmin yükselişi devam ediyor. Bu tehlikeli eğilimlere göz yumamayız. İkincisi; terör örgütlerinin insani boyut toplantılarına katılmasına izin verilerek, bir zamanlar fikir birliğiyle kararlaştırılan kurallar göz ardı ediliyor. Bu, 1992 Helsinki Belgesi ve üzerinde anlaşmaya varılan diğer belgelerin lafzına ve ruhuna aykırıdır." Türk Devletleri Teşkilatını AGİT Bakanlar Toplantısı'na konuk olarak davet ettiği için İsveç dönem başkanlığına teşekkür eden Çavuşoğlu, Teşkilatın, AGİT çalışmalarına katılmasının AGİT'in ortak çabalarına katkı sunacağını vurguladı. Bakan Çavuşoğlu, "AGİT'in coğrafyamızda barış ve güvenlik konusunda daha büyük bir rol oynaması gerektiğine inanıyoruz. Bu nedenle Ukrayna'daki AGİT Ukrayna Özel Gözlem Misyonu da dahil olmak üzere misyonlarına aktif olarak katılıyoruz. Potansiyelimizi tam olarak kullanmak için 1975'in iş birliği ruhunu canlandırmalıyız." diye konuştu.
Görüşmeye ilişkin açıklama yapan Truss, bugün Ukrayna'nın karşı karşıya olduğu durumun, Kremlin'in daha önce görülen taktiklerinden biri olduğunu ifade etti. "Rusya'nın, demokratik komşularını onları kontrol altına almak için beyhude bir şekilde istikrarsızlaştırmaya çalıştığını" vurgulayan İngiliz Dışişleri Bakanı Truss, şunları kaydetti: "İngiltere; NATO ve Avrupalı ortaklarımızla birlikte Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklemeye devam edecek. Özgürlüğün sınırlarını savunmak ve geliştirmede müttefiklerimizin yanındayız. Rusya'yı gerilimi düşürmeye ve asker hareketlerini bildirmek ve ciddi görüşmeler için masaya dönmek de dahil uluslararası taahhütlerine uymaya çağırıyoruz. Bir Rus saldırısı, stratejik bir hata olur ve sonuçları olur." Truss, "özgürlüğü, demokrasiyi ve güvenliği korumak için Ukrayna ile yakın bir şekilde çalışmaya devam edeceklerinin" altını çizdi. ABD Başkanı Joe Biden da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, "Ukrayna'yı işgal ederse bunun sonuçlarının ağır olacağını ve bugüne kadar görülmemiş ekonomik sonuçlarla karşılaşacaklarını söylediğini" belirtmişti.
İspanya Dışişleri, Avrupa Birliği (AB) ve İş birliği Bakanı Jose Manuel Albares Bueno, Türkiye ile Yunanistan arasında yapıcı bir diyalog kurulmasından ve iki ülke arasındaki sorunların Avrupa hukuku temelinde çözülmesinden yana olduklarını söyledi. Alberes, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias ile Atina'da yaptıkları görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu. Yunanistan ve İspanya'nın AB ve NATO üyesi iki müttefik ülke olduğunu vurgulayan Alberes, "Tüm diğer AB ülkeleri gibi Yunanistan da emin olabilir ki İspanya her zaman Avrupa çerçevesinde ve ortak Avrupa kararlarına uygun hareket edecektir." dedi. Alberes, İspanya'nın Atina ile turizm, ticaret, Kovid-19 ile mücadele ve eğitim gibi konularda iş birliğine açık olduğunu ifade etti. Bakan Alberes, Türkiye ile Yunanistan arasında yapıcı bir diyalog kurulmasından ve iki ülke arasındaki sorunların Avrupa hukuku temelinde çözülmesinden yana olduklarını da kaydetti. Dendias ise derinleşen İspanya ve Türkiye ilişkilerine dikkati çekerek, AB üye ülkelerinin, "saldırgan ya da bölgesel istikrarı bozacak eylemler"de kullanılabilecek askeri ekipman ve teknoloji ihraç etmemekle yükümlü olduğunu söyleyerek, Albares'ten İspanya'nın AB çerçevesinde hareket edeceğine dair söz aldığını ileri sürdü.
